در ۳ جلسه آخر، کمک به بیمار جهت توسعه خرانه رفتاری در پاسخ به فکر وسواسی و اضطراب و ایجاد الگوهای منعطف تر پاسخ دهی به وسواس؛ پذیرش افکار و هیجانات نامطبوع در زمان حال و توصیف عینی آن ها از طریق آموزش ذهن آگاهی به بیمار و مشارکت بیمار در فعالیت‌های ارزش محور؛ تمرین تکنیک‌های اکت از طریق فعالیت‌های انتخاب شده

فصل چهارم:

یافته های پژوهش

مقدمه

در این قسمت ‌بر اساس داده های به دست آمده و با توجه به روش های آماری مناسب به تجزیه و تحلیل داده ها و آزمون فرضیه‌های پژوهش پرداخته می شود. برای افزایش دقت محاسبات نرم افزارهای آماری مانند SPSS به کار گرفته می شود. در این قسمت داده­‌های گردآوری شده به صورت جدول یا نمودار عرضه و تحلیل می­ شود. ارائه نتایج یک تحقیق بر حسب نحوه تنظیم یافته ­های آن، می ­تواند صورت­‌های مختلفی داشته باشد. ترتیب ارائه یافته ­های پژوهشی به ­طور سازمان یافته، امری است که از قبل بایستی برنامه­ ریزی شده باشد. بهترین شیوه برای تنظیم ساختاری این قسمت ارائه یافته­ ها با توجه به سوالات یا فرضیه ­های تحقیق است. در این بخش ابتدا به توصیف آماری داده های حاصل از اجرای پرسشنامه پرداخته شده و سپس فرضیه‌ مطرح شده مورد آزمون قرار گرفته است.

روش تجزیه و تحلیل داده ها

به منظور تجزیه و تحلیل داده های خام به دست آمده از آمار توصیفی و استنباطی استفاده می‌گردد. آمار توصیفى را عمدتاًً مفاهیمى از قبیل جدول توزیع فراوانى و نسبت‌هاى توزیع، نمایش هندسى و تصویرى توزیع، اندازه‌هاى گرایش به مرکز، اندازه‌هاى پراکندگى و نظایر آن تشکیل مى‌دهد. آمار توصیفى براى تبیین وضعیت پدیده یا مسئله یا موضوع مورد مطالعه مورد استفاده قرار مى‌گیرد یا در واقع ویژگى‌هاى موضوع مورد مطالعه به زبان آمار تصویرسازى و توصیف مى‌گردد. در تحلیل‌هاى آمار استنباطى همواره نظر بر این است که نتایج حاصل از مطالعه گروه کوچکى به نام نمونه چگونه به گروه بزرگترى به نام جامعه تعمیم داده شود. در تحقیق حاضر در آمار توصیفی از میانگین و انحراف استاندارد و نمودار استفاده گردید و در آمار استنباطی از آزمون تحلیل کواریانس یک راهه (آنکوا) و آزمون تحلیل کواریانس چند متغیره (مانکوا) استفاده شد. جهت تجزیه و تحلیل داده های جمع‌ آوری شده از نرم افزار آماری «SPSS»^[۱۱۴] نسخه نوزدهم استفاده شده است. ضمناً برای کلیه فرضیه‌ها سطح معنی داری ۰۵/۰= در نظر گرفته شده است.

بررسی جمعیت شناختی

در ادامه به بررسی جمعیت شناختی متغیرهای مورد بررسی پرداخته می‌شود.

جدول۱-۴٫ بررسی وضعیت جمعیت شناختی در گروه‌های مورد مطالعه

گروه آزمایش گروه کنترل فراوانی (درصد) فراوانی (درصد) سن ۲۵-۲۰ ۶ (۵/۳۷) ۸ (۵۰) ۳۰-۲۶ ۴ (۲۵) ۶ (۵/۳۷) ۳۵-۳۰ ۶ (۵/۳۷) ۲ (۵/۱۲) تحصیلات دیپلم ۴ (۲۵) ۴ (۲۵) فوق دیپلم ۲ (۵/۱۲) ۲ (۵/۱۲) کارشناسی ۶ (۵/۳۷) ۸ (۵۰) کارشناسی ارشد ۴ (۲۵) ۲ (۵/۱۲)

همان گونه که در جدول ۱-۴ملاحظه می‌گردد، در گروه آزمایش، ۳۷ درصد بین ۲۵ تا۲۰ سال؛ ۲۵ درصد بین ۲۶ تا ۳۰ سال و ۳۷ درصد بین ۳۱ تا ۳۵ سال سن دارند. در گروه کنترل، ۵۰ بین ۲۵ تا۲۰ سال؛ ۳۷ درصد بین ۲۶ تا ۳۰ سال و ۱۲ درصد بین ۳۱ تا ۳۵ سال سن دارند.

در گروه آزمایش، ۲۵ درصد داری تحصیلات دیپلم و ۱۲ درصد داری تحصیلات فوق دیپلم، ۳۷ درصد دارای تحصیلات کارشناسی و ۲۵ درصد دارای تحصیلات کارشناسی ارشد می‌باشند. در گروه کنترل، ۲۵ درصد داری تحصیلات دیپلم و ۱۲ درصد داری تحصیلات فوق دیپلم، ۵۰ درصد دارای تحصیلات کارشناسی و ۱۲ درصد دارای تحصیلات کارشناسی ارشد می‌باشند.

بررسی فرضیه‌ها

در این بخش ابتدا به توصیف آماری داده های حاصل از اجرای پرسشنامه پرداخته شده و سپس فرضیه‌ مطرح شده مورد آزمون قرار گرفته است. به منظور توصیف داده های مذکور با بهره گرفتن از نرم افزار Spss شاخص‌های میانگین و انحراف استاندارد استفاده شده‌اند و در سطح استنباطی برای بررسی روابط از آزمون تحلیل کواریانس یا آنکوا (Ancova) و آزمون تحلیل کواریانس چند متغیره یا مآنکوا (Mancova) استفاده شده است. این آزمون برای مقایسه میانگین یک متغیر در دو یا بیش از دو گروه مستقل استفاده می­ شود. آزمون آنکوا، می‌تواند با کاهش پراکندگی خطای درون گروهی^[۱۱۵]، توان آماری^[۱۱۶] را افزایش دهد. در مطالعه حاضر، در هر فرضیه چهار گروه وجود دارد. دو گروه پیش آزمون آزمایش و کنترل و دو گروه پس آزمون آزمایش و کنترل. ‌بنابرین‏ می‌بایست با توجه به فرضیه و تعداد متغیرهای وابسته، از آزمون تحلیل کواریانس یا آنکوا (Ancova) و آزمون تحلیل کواریانس چند متغیره یا مآنکوا (Mancova) استفاده کرد.

• • پیش فرض‌های آزمون‌های مذکور عبارتند از^[۱۱۷]:

• • فاصله‌ای و نسبی بودن داده ها^[۱۱۸]

• • بررسی نرمال بودن داده ها^[۱۱۹] از طریق آزمون کولموگورف-اسمیرنف^[۱۲۰]

• • بررسی همگنی واریانس‌ها یا پراکندگی^[۱۲۱] یا یکسانی پراکندگی^[۱۲۲] از طریق آزمون لوین^[۱۲۳]

• • مفروضه همگنی شیب رگرسیون‌ها^[۱۲۴]

• • خطی بودن رگرسیون^[۱۲۵]

• • مستقل بودن خطاها^[۱۲۶] توسط آزمون دوربین واتسن^[۱۲۷]

• • استقلال مشاهدات یا گروه‌ها

• همگنی ماتریس واریانس-کوواریانس

فرضیه‌های اصلی

فرضیه اول: بین گروه درمانی مبتنی بر تعهد و پذیرش و گروه کنترل در میزان وسواس فکری و وسواس عملی و وسواس کلی تفاوت معناداری وجود دارد.

جهت تحلیل این فرضیه از تحلیل کواریانس چند متغیره استفاده شد. برای استفاده از روش تحلیل کوواریانس چند متغیره ابتدا پیش فرض‌های آن، یعنی فاصله‌ای و نسبی بودن داده ها، مستقل بودن، نرمال بودن، همگنی واریانس‌ها، همگنی شیب رگرسیون و خطی بودن بررسی شد. برای بررسی نرمال بودن داده ها از آزمون کولموگورف- اسمیرنف و برای بررسی مفروضه همگنی واریانس‌ها از آزمون لوین استفاده شد. نتایج نشان دهنده رعایت و برقراری این پیش فرض‌ها برای انجام تحلیل کوواریانس بود (۰۵/۰<P). مفروضه همگنی شیب رگرسیون‌ها نیز نشان داد که بین گروه ها و پیش آزمون تعامل وجود ندارد (۰۵/۰<P). پس از بررسی و تأیید مفروضه یکسانی واریانس‌ها و مفروضه یکسانی شیب رگرسیونی، مستقل بودن گروه ها مورد توجه است که چون آزمودنی‌ها در گروه‌های آزمایش و کنترل به صورت تصادفی جایگزین شده‌اند، این مفروضه هم مورد تأیید است. همچنین آزمون باکس معنادار نبود و این ‌به این معنا است که مفروضه همگنی ماتریس واریانس-کوواریانس رعایت شده است (۰۵/۰<P). بعلاوه اثر متغیرهای جمعیت شناختی و پیش آزمون، کووریت (کنترل) شده و اثرشان حذف گردیده است.

ارتباط افسردگی و دیابت

تازه ترین تحقیقات نشان می‌دهد افسردگی ممکن است موجب تشدید بیماری دیابت شود. بیماری دیابت در کنار عوارض جسمانی، روانی و رفتاری متعددی نیز ایجاد می‌کند که به طور گسترده‌ای بر کیفیت زندگی بیماران تأثیر می‌گذارد. افسردگی یکی از شایع‌ترین اختلالات روانپزشکی در بیماران دیابتی است. بر اساس یافته های محققان، اختلالات روانی می‌تواند در نتیجه تغییر رژیم غذایی، وابستگی دائمی به دارو، عوارض متعدد کوتاه یا طولانی مدت بیماری و هزینه های مربوط به آن ها ایجاد شود.

احتمال ابتلا به افسردگی در بیماران دیابتی، دو تا سه برابر افراد غیر دیابتی همسان است، به نحوی که از هر سه بیمار دیابتی یک نفر به نوعی از افسردگی مبتلا می‌شود که با اختلال عملکرد و کاهش کیفیت زندگی همراه است. افسردگی از جمله بیماری‌های خلقی است که با نشانه های خلق پایین، کاهش انرژی و علاقه، احساس گناه، اشکال در تمرکز، بی‌اشتهایی، افکار مرگ و خودکشی، بیخوابی یا پرخوابی، کاهش قابل توجه وزن و اختلال عملکرد مشخص می‌شود.

افسردگی در برخی بیماران دیابتی می‌تواند واکنش روانی نسبت به درد‌های شدید ناشی از عوارض دیابت باشد. شواهدی نیز مبنی بر اثر غلظت گلوکز خون بر خلق بیماران دیابتی وجود دارد، به طوری که افسردگی در بیماران دیابتی با کنترل ضعیف قند خون همراه است. همچنین اختلال دید ناشی از عوارض دیابت، بستری شدن‌های مکرر و اختلال کار کرد جنسی از سایر عوامل ایجاد افسردگی در بیماران دیابتی است. به طور کلی اختلالات افسردگی در زنان مبتلا به دیابت بیش از مردان است، اختلالات روانی در بیماران دیابتی اثر منفی بر کنترل قند خون دارد و می‌توان با درمان افسردگی به نتایج بهتری در زمینه کنترل قند خون رسید. طبق نتایج تحقیقات، کنترل صحیح قند خون تأثیر زیادی در پیشگیری از به وجود آمدن اختلالات روانی در بیماران و در صورت ابتلا به افسردگی در درمان اختلال مذکور مؤثر خواهد بود (بیات، خلیلی، بندریان، آخوند زاده ولاریجانی، ۱۳۸۳).

کیفیت زندگی

در طی سال‌های اخیر با افزایش سطح مراقبت‌های بهداشتی و ابداع روش‌های درمانی جدید، امید به زندگی^[۱۰۴] افراد جامعه افزایش یافته است. در کنار افزایش طول دوره‌ زندگی، فاکتور مهم دیگر، چگونگی زندگی کردن یا کیفیت زندگی^[۱۰۵] است. اهمیت کیفیت زندگی نه تنها بر افزایش طول عمر، بلکه بر روی احساس خوب بودن نیز متمرکز است (نجومی و افشار، ۱۳۷۶). کیفیت زندگی افراد شامل ابعاد مختلفی مثل وضعیت سلامت، اقتصاد و سیاست و غیره می‌باشد که سنجش تمام آن ها عملأ امکان پذیر نیست.

کیفیت زندگی شامل ابعاد زیر می‌شود (لهمن^[۱۰۶]، ۱۹۹۷):

۱٫ وضعیت عملکرد فرد^[۱۰۷]

۲٫ دسترسی به منابع و فرصت هایی که فرد بتواند از توانایی هایش برای رسیدن به آرزوهای خود استفاده کند.

۳٫ بهزیستی روانشناختی^[۱۰۸]

کیفیت زندگی یک مفهوم جدید نیست، بسیاری از علوم از قبیل جامعه شناسی، روانشناسی و اقتصاد از آن استفاده می‌کنند. واژه‌ کیفیت زندگی، به محدوده فیزیکی، روانی و اجتماعی اشاره می‌کند که این نواحی مشخص، به وسیله تجربیات، عقاید، انتظارات و ادراکات شخصی تحت تاثیر قرار می‌گیرند. ادراکات اشخاص از کیفیت زندگی شان ممکن است فقط تحت تاثیر بیماری شان قرار نگیرد، بلکه هم چنین تحت تاثیر درمان شان نیز باشد (کت^[۱۰۹]، گریگوریر^[۱۱۰] و موسیان^[۱۱۱]، ۲۰۰۴).

کیفیت زندگی که در دهه های اخیر تأکید زیادی بر سلامتی می‌کند، به جنبه‌های مختلف زندگی از قبیل فیزیکی، عاطفی، شناختی و اجتماعی تأکید دارد و در بسیاری از حیطه ها و دوره های زندگی تاثیر دارد. به بیان دیگر، کیفیت زندگی درجه ای است که یک فرد از امکانات موجود در زندگی لذت برده و احساس رضایت می‌کند (حضرتی و همکاران، ۱۳۸۴). کیفیت زندگی یک مفهوم چند بعدی است که به خوب بودن عمومی افراد اشاره دارد و شامل ظرفیت عملکردی، حالات روانی، عملکرد اجتماعی، سلامت جسمی و درک از سلامت ‌می‌باشد. هم چنین، کیفیت زندگی یک شخص، یک درک شخصی است که به وسیله احساس افراد درباره‌ سلامت شان یا جنبه‌های غیر پزشکی زندگی شان داده شود (عباسی، ۱۳۸۵).

کیفیت زندگی افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن، با ویژگی‌های فردی آن ها ارتباط دارد. در حقیقت مهارت‌های سازگاری افراد در موقعیت‌های مختلف زندگی به آن چه که قبلا درباره‌ کنترل خود آموخته اند، بستگی دارد. از این رو پاسخ‌های آن ها با شرایط گوناگون متفاوت است و بیماری فیزیکی، یکی از این موقعیت‌هایی است که بر این پاسخ ها، تاثیر دارد (حریرچی، ۱۳۸۳).

در تمامی ابزارهای سنجش کیفیت زندگی، اندازه‌گیری جنبه‌های قابل مشاهده^[۱۱۲] و جنبه‌های درونی^[۱۱۳] بیماری به درجات متفاوتی منظور شده است. در حوزه عملکرد فیزیکی جنبه‌های قابل مشاهده کیفیت زندگی روی توانایی فرد برای تحرک و اجرای فعالیت‌های روزمره متمرکز شده اند که قابل مشاهده هستند. جنبه‌های درونی، روی احساسات و ادراک بیمار درباره‌ سلامت متمرکز هستند. ابعاد فیزیکی کیفیت زندگی ممکن است با ابعاد روانی آن ارتباط کمی داشته باشند. توجه ‌به این مسئله می‌تواند انطباق و سازگاری بیمار با محدودیت‌های فیزیکی اش توسط به کار گرفتن فرایندهای گوناگون شناختی و احساسی باشد که به مرور زمان ایجاد می‌گردد. نکته مهم دیگر این است که خلق ، شخصیت و الگوهای انطباقی بیمار، تاثیر قابل توجهی روی قضاوت او ‌در مورد کیفیت زندگی اش دارد (فرنادز^[۱۱۴] و گیوریور^[۱۱۵]، ۲۰۰۰).

مطالعه ای که در ادینبورگ در سال ۱۹۹۷ انجام شد، نشان داد که دیدگاه پزشکان و بیماران ‌در مورد عوامل مؤثر روی کیفیت زندگی متفاوت است. پزشکان کیفیت زندگی را تحت تاثیر وضعیت سلامت فیزیکی می‌دانند و بیماران سلامت کلی و سلامت ذهنی و سرزنده بودن را به عنوان عوامل مؤثر روی کیفیت زندگی قلمداد ‌می‌کنند، ‌بنابرین‏ بهتر است ارزیابی تاثیر انواع درمان ها، بر اساس فاکتورهای مورد توجه بیماران انجام شود (رتول^[۱۱۶]، مک دوول^[۱۱۷]، ونگ^[۱۱۸] و دارمن^[۱۱۹]، ۲۰۰۸).

• • بعد تصویر عمومی: با حضور در موقعیت های اجتماعی ، سیاسی، مذهبی، و سنتی شکل می‌گیرد.

• بعد تصویر ظاهری یا کالبدی: از ارزیابی پردیس دانشگاه، تجهیزات موجود در دانشگاه و امکانات رفاهی و خدماتی مورد بررسی قرار می‌گیرد.

جدول ۲-۸ ابعاد تصویر بیرونی در دانشگاه و شاخص‌های آن

کیفیت عملکرد کالبدی عمومی – آموزش

– پژوهش

– خدمات علمی

– مدیریت

• • پردیس

• • تجهیزات

• سرویس‌های خدماتی و رفاهی

• • اجتماعی

• • سیاسی

• • مذهبی

• سنتی

۲-۵ پیشنه پژوهش

۲-۵-۱ جهان بینی رهبری

الف)پژوهش های خارجی

چانگ، بای و لی (۲۰۱۵) در مطالعه خود تحت عنوان تاثیر رهبری(دو نوع رهبری تحول گرا-کاریزماتیک و رهبری تبادلی) بر روی نوآوری در محصول و فرایند : با نقش مشروط قابلیت کسب دانش در کشور چین پرداختند. نتایج حاکی از آن بود که رهبری تحول گرا-کاریزماتیک بیشترین تاثیر را در نوآوری محصول دارد و رهبری تبادلی بیشترین تاثیر را بر نوآوری فرایند می‌گذارد. همچنین اثر قابلیت کسب دانش با عنوان متغیر تعدیل کنند جالب توجه بوده است: قابلیت کسب دانش رابطه بین رهبری تحول گرا-کاریزماتیک و نوآوری فرایند و رهبری تحولی و نوآوری محصول را تقویت می‌کند. اما رابطه مثبت بین رهبری تحول گرا- کاریزماتیک و نوآوری محصول، رهبری تبادلی و نوآوری فرایند را کاهش می‌دهد.

یی دانگ ^[۸۴](۲۰۱۳) در پژوهشی با عنوان رهبری اخلاقی چگونه بر رفتارخلاقانه کاری کارکنان تاثیر می‌گذارد در یافتند که ادارک فرد و گروه از رهبری اخلاقی با واسطه گری انگیزه درونی رابطه مثبتی با رفتارخلاقانه کاری کارکنان دارد.

مطالعه ای تحت عنوان تاثیر رهبری اصیل بر تجربیات پرستاران تازه فارغ التحصیل شده از سختگیری در محیط کاری، فرسودگی شغلی و باقی ماندن در شغل، توسط وانگ، لاسچینگر و گرو^[۸۵] (۲۰۱۲) انجام شده که نتایج پژوهش نشان داد که رهبری اصیل اثر مستقیم و منفی بر سختگیری در محیط کار، وسختگیری در محیط کار به نوبه خود اثر مثبت و مستقیم بر فرسودگی شغلی دارد. و همچنین رهبری اصیل، سختگیری در محیط کاری و فرسودگی شغلی اثر مستقیم و قابل توجهی بر رضات شغلی پرستاران دارند.

چااو، هوانگ و لین^[۸۶](۲۰۱۲) به بررسی موردی رابطه بین سبک رهبری مدیر و کیفیت زندگی کاری ۱۰۴ نفر از معلمان یک هنرستان صنعتی در تایوان پرداختند. نتایج حاکی از آن است که ۱- دیدگاه معلمان نسبت به سبک رهبری مدیر و کیفیت زندگی کاری خودشان مثبت بالاتر از میانگین است. ۲- رابطه بین سبک رهبری مدیر و کیفیت زندگی کاری معلمان رابطه ای قوی و مثبت است. ۳-کیفیت زندگی کاری معلمان می‌تواند از طریق رفتار رهبری مدیر پیش‌بینی شود. ۴-بین دیدگاه های معلمان با ویژگی‌های جمعیت شناختی مختلف (سن ، تجربه کاری و سطح تحصیلات) درباره سبک رهبری مدیر و کیفیت زندگی کاری تفاوت معناداری وجود ندارد. ۵- سبک رهبری وظیفه مدار رابطه معناداری را با تمامی مؤلفه‌ های زندگی کاری نشان داد. سبک رهبری رابطه مدار و رفتار رهبری اقتضایی نیز با تمامی ابعاد زندگی کاری به غیر از بعد غیر رسمی/ مادی رابطه معناداری را نشان دادند. قوی ترین ضریب همبستگی بین سبک رهبری وظیفه مدار و بعد غیر رسمی/ روانی کیفیت زندگی کاری یافت شد.

ب)پژوهش های داخلی

ترک زاده و جعفری (۱۳۹۳) تحقیقی تحت عنوان بررسی رابطه بین نوع جهان بینی رهبری و جو سازمانی در دانشگاه شیراز از دیدگاه اعضای هیات علمی و کا رمندان انجام داد، نتایج تحقیق نشان داد که:۱) نوع جهان بینی غالب از دیدگاه اعضای عیات علمی، جهان بینی کار آفرینی و از دیدگاه کارمندان، جهان بینی تنظیمی بود. ۲) از دیدگاه اعضای هیات علمی و کارمندان نوع جو سازمانی حاکم بر دانشگاه جو منطقی بود. ۳) از دیدگاه اعضای هیات علمی و کارمندان بین میانگین جهان بینی تنظیمی تفاوت معناداری وجود دارد اما بین میانگین جهان بینی اجتماعی، شبکه ای و کارآفرینی مشاهده نشد.۴) از دیدگاه اعضای هیات علمی و کارمندان بین نوع جهان بینی رهبری با نوع جو سازمانی در اکثر موارد پیش‌بینی کننده معنادار (مثبت و منفی) وجود داشت. ۵) از دیدگاه اعضای هیات علمی و کارمندان، نوع جهان بینی رهبری در اکثر موارد پیش‌بینی کننده معنادار (مثبت و منفی) نوع جو سازمانی بود. ۶) از دیدگاه کارمندان زن و مرد، نوع جهان بینی رهبری در برخی موارد پیش‌بینی کننده معنادار ( مثبت و منفی) نوع جو سازمانی بود. ۷) از دیدگاه کارمندان با سوابق خدمتی مختلف، نوع جهان بینی رهبری در برخی موارد پیش‌بینی کننده معنادار ( مثبت و منفی) نوع جو سازمانی بود.

دلوی و گنجی (۱۳۹۲) تحقیقی تحت عنوان بررسی اثرات رهبری اخلاقی ‌بر استرس شغلی و قصد ترک خدمت پرستاران بیمارستان‌ها دانشگاه علوم پژشکی شهرکرد انجام داد و نتایج نشان داد که بین رهبری اخلاقی و قصد ترک خدمت رابطه منفی و معنادار و بین استرس کاری و قصد ترک خدمت رابطه مثبت و معناداری وجود دارد و همچنین بین رهبری اخلاقی و استرس کاری رابطه منفی و معناداری مشاهده شد.

تحقیق دیگری توسط باقری (۱۳۹۰) با عنوان رابطه رهبری معنوی مدیران با کیفیت زندگی کاری، رضایت شغلی و بهره وری دبیران دبیرستانهای شهر کرمان انجام شد و یافته ها حاکی از ان است که بین رهبری معنوی با رضایت شغلی، بهره وری و کیفیت زندگی کاری رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. و از بین مؤلفه‌ های رهبری معنوی ایمان بیشترین سهم را ‌در کیفیت زندگی کاری و بهره وری دبیران دارد و مؤلفه‌ عضویت بیشترین سهم رادر رضایت شغلی دارد.

۲-۵-۲ ‌پاسخ‌گویی‌ به محیط:

الف)پژوهش های خارجی

عزیزی و همکاران (۲۰۱۴) در تحقیقی بر تاثیر ‌پاسخ‌گویی‌ اجتماعی شرکت بر رضایت مشتری انجام می پردازند که نتایج نشان داد که همه ابعاد ‌پاسخ‌گویی‌ اجتماعی تاثیر مثبتی بر رضایت مصرف کننده دارد.

کی هون لی (۲۰۰۷) در یک تحقیق در کره رابطه معناداری بین راهبردهای ‌پاسخ‌گویی‌ اجتماعی سازمان و افزایش رضایت و اعتماد سهام‌داران به دست آمد.

فیلیپ (۲۰۰۴) در پژوهشی به بررسی ارتباطات محیطی سازمان با بهره گرفتن از تئوری نهادی در بین ۹۰ شرکت آمریکایی می پردازد. نتایج پژوهش نشان داد شرکت ها به فشارهای محیطی واکنش نشان می‌دهند و علی رغم انتظار محقق، مبنی بر اینکه روابط محیطی سازمان بر مشروعیت سازمان اثر مثبت خواهد داشت در این پژوهش روابط بالای محیطی سازمان منجر به کاهش مشروعیت سازمان گردیده است.

ب)پژوهش های داخلی