۳- جهانگردی سالخوردگان
انگیزه و امنیت در این گروه مشهودتر است.
۲-۴-۲٫ جهانگردی از نظر قصد مسافرت
۱- تفریحی ۲- ورزشی ۳- شهری ۴- فرهنگی ۵- تجاری ۶- کنفرانسها (تولایی، ۱۳۸۶).
۲-۴-۳٫ جهانگردی از نظر نحوه مسافرت
۱- به صورت انفرادی با اخذ ویزای شخصی
۲- توسط آژانسهای مسافرتی کشور خود توریست با هماهنگی با آژانس مسافرتی کشور میزبان به صورت تور تحت پوشش اداره کل اتباع خارجه با هماهنگی استانها به سیاحت خود میپردازند.
بسیاری از پژوهشگران، گردشگر را بر حسب نوع انگیزه به گونه ای دیگر طبقه بندی می‌کنند که شامل گردشگر قومی، هنری، تاریخی طبعیت گرا، تفریحی و کاری می‌باشد.
رایز و تنور[۵] (۲۰۱۲)، نوعی دیگر از تقسیم بندی گردشگری را ابداع کرد که تا اندازه ای به شناخت مفهوم واقعی گردشگر و اثری که ممکن است بر جمعیت میزبان داشته باشد یاری میرساند. او بر اساس میزان علاقه گردشگر به کسب تجربه در جامعه ناآشنای میزبان، آن را به چهار نوع عمده تقسیم کرده‌است.
۱- کاوشگر ۲- بدون مقصر ۳- گردشگری تودهای انفرادی ۴- گردشگری تودهای سازمان یافته
که دو نوع اول غیر نهادینه میباشند و دو نوع بعدی نهادینه می‌باشد. دو نوع کاوشگر و بدون مقصد، در پی یافتن چیزهای تازه، ناآشنا و شگفت انگیز هستند. آنان خودشان مقدمات مسافرتشان را فراهم می‌کنند، از تسهیلات می گیرند و تماس زیادی با ساکنان محل دارند. رایز و تنور این گروه را مسافران نهادینه شده مینامد.
دو گروه دیگر نحو سفر و محل اقامت خود را از طریق بنگاههای مسافرتی تنظیم می‌کنند. و به دنبال همه‌کس سپند هستند.
۲-۵٫ جاذبههای جهانگردی
عواملی که در یک کشور یا سرزمین موجب جلب جهانگردی می شود را جاذبههای جهانگردی گویند.
به طور کلی تقسیم بندیها و نمودارهای زیادی برای جاذبههای گردشگری ارائه شده است، اما رایجترین الگوی مورد استناد در اغلب مطالعات، الگوی پیشنهادی سازمان جهانی گردشگری است که در نمودار زیر ارائه شده است.
شکل۲-۱٫ دسته بندی انواع جاذبههای گردشگری
منبع: (سازمان جهانی گردشگری،۲۰۱۳)
جاذبههای طبیعی: جاذبههای طبیعی موجود در مقصد، غالباً اولین موضوعی است که توجه گردشگر را جلب می کند که اصولاً ترکیب متنوعی از منابع طبیعی را می‌توان به منظور ایجاد محیطی جذاب برای توسعه گردشگری به کار گرفت.
جاذبههای فرهنگی: در صنعت گردشگری، فرهنگ به عنوان عامل جذب عمل می کند. برای گردشگرانی که سفر می‌کنند، فعالیتها، رویدادها و محصولات فرهنگی، همچون نیرویی الهام بخش و جذاب برآنان اثر می گذارد جاذبه های فرهنگی شامل تمام تجلیها و تبلورهای بیرونی و رسمی فرهنگ هر کشور است که می‌توان آن ها را دید، نمایش داد یا به نوعی عرضه کرد (کاظمی، ۱۳۸۹).
جاذبه های انسان ساخت: به کلیه عناصر و پدیده‌های مصنوع دارای ارزش و حائز تعاریف معیار جذابیت، جاذبه انسان ساخت گفته می شود.
مقاصد گردشگری با توجه به پتانسیلها و منابع گردشگری مختلفی که در بردارند، ممکن است یک یا چند نوع از جاذبههای گردشگری را به گردشگران به عنوان محصول گردشگری ارائه نمایند. گردشگری شامل همه خدمات و ویژگیهایی است که در کنار هم قرار می گیرند تا آنچه مسافر میخواهد، فراهم آورند و انواع مختلفی دارد، اما صاحب‌نظران گردشگری در دنیا، چهار فضای کلی را به عنوان مقاصد گردشگری مشخص کرده‌اند که عبارتند از:
– فضای روستایی یا جهانگردی سبز
– فضای کوهستانی برای ورزش های کوهستانی
– فضای ساحلی با ویژگی های خاص خود
– فضای شهری.
یکی از انواع گردشگری، گردشگری شهری است؛ به طوری که با توجه به جایگاه ویژه شهر، در بسیاری از کشورهای موفق در این صنعت، شهر پایه و اساس توسعه گردشگری است، چراکه بسیاری از شهرها در بردارنده تمامی انواع جاذبه های گردشگری مذکور هستند؛ یعنی در این نقاط می توان هم شاهد جاذبه های طبیعی، فرهنگی و هم جاذبههای انسان ساخت بود. ایجاد و توسعه فضاهای شهری مناسب، بازسازی فضاهای ظاهراًً متروک و مرده به قصد زنده کردن جنبه‌های کهن جامعه، ازجمله آثار توسعه گردشگری شهری است. بدین منظور، بسیاری از شهرها درصددند تا از ویژگیها و امکانات خاص شهر خود سود برده، از مزایای جلب گردشگری شهری بهره گیرند (رایز و تنور۲۰۱۲).
فضاهای شهری در شهرهای معاصر را که برای گردشگران به عنوان یک جاذبه محسوب میشوند، می‌توان به دو دسته تقسیم نمود (استیگیتز ، ۱۳۸۶):
– فضاهای مدرن یا جدید نظیر پارک ها، مراکز فروش مدرن، فرهنگسراها، میادین و پلازاها
– فضاهای سنتی نظیر بازارها، امامزاده ها، گورستان ها، باغ ها، مساجد و سایر اماکن تاریخی
وجود جاذبههای متعدد تاریخی فرهنگی و جاذبه های ویژه و انسانساخت در نقاط شهری با رشد گردشگری در دهههای اخیر باعث شده است تا این مقاصد مورد هجوم گردشگران قرار گیرند. بسیاری از مسؤلان این نقاط شهری نیز به علت بیتوجهی به آثار نامناسب گردشگری و توجه صرف به مزایای اقتصادی این صنعت، باعث تسریع این روند مخرب گشتهاند. از دیگر سو، در بسیاری از طرحهایی که برای این نقاط شهری تهیه میگردد، کوچک‌ترین توجهی به مقوله گردشگری و آثار آن بر روند توسعه شهر نشده است. از این رو، انجام مطالعات برای شناسایی و تجزیه و تحلیل تاثیرات گردشگری، مضاف بر طرحهای مطلقا کالبدی در این نقاط لازم است.
این مطالعات رهنمودهای کلی را برای توسعه گردشگری پایدار فرآهم می نماید. چون طرحهای توسعه و عمران شهری به صورت کلی و با توجه به نیازهای ساکنان شهر تهیه و اجرا میگردد و در بعضی مواقع، ملزومات مربوط به توسعه گردشگری که از ویژگی های بارز و منحصر به فرد بعضی از شهرهاست در این طرحها نادیده گرفته می شود، لازم است برای این گونه شهرها مطالعاتی انجام شود که علاوه بر توسعه کالبدی، توسعه گردشگری آن را نیز مورد توجه قرار دهد. شهرهایی با ویژگی گردشگرپذیری در حجم انبوه به دلیل داشتن ویژگیهای منحصر به فرد و آمیختگی کالبد شهری با محیط طبیعی و عجین شدن زندگی ساکنان با ویژگیهای محیطی جغرافیایی باید از حالت ویژهای در تهیه طرحهای توسعه شهری برخوردار باشند. لذا لازم است مطالعاتی با مضامین توسعه کالبدی همراه با نگرش به توسعه گردشگری در قالب توجه همه جانبه به توسعه پایدار از طریق توجه ویژه به مطالعات محیطی جغرافیایی، جمعیتی، اجتماعی و فرهنگی، نظام اقتصادی و فعالیتی، میراث فرهنگی، گردشگری و حفظ و احیای میراث فرهنگی، نظام حمل و نقل، توسعه شهری و نظام مدیریتی و قانونی در چارچوب نقش های شهر تهیه گردد.
۲-۶٫ عوامل مؤثر بر رونق صنعت گردشگری
سفر محرک اصلی در چرخه اقتصاد است. صنعت توریسم معمولاً یکی از زمینه های اقتصاد جهانی است که به آن توجه کمی می شود. صنعت توریسم، همچنان به عنوان چرخه پیشرفت اقتصادی بسیاری از کشورهای فقیر به حساب می آید (رایز و تنور۲۰۱۲).
