۲-۷ راه حل های اندازه گیری نقدشوندگی[۴۹]
در حالی که به طور نسبی تعریف نقدشوندگی آسان است اما اندازه گیری نقدشوندگی مشکل است. تحقیقات پیشین معیارهای اندازه گیری گوناگونی برای نقدشوندگی معرفی کرده‌اند.
معیارهای نقدشوندگی در دو دسته طبقه بندی میشوند : معیارهای مبتنی بر معامله[۵۰] و معیارهای مبتنی بر سفارش.[۵۱]
۲-۷-۱ معیارهای مبتنی بر معامله
به طور معمول معیارهای مبتنی بر معامله استفاده شده در تحقیقات قبلی شامل ارزش معامله[۵۲]، حجم معامله[۵۳]، تعداد معامله گران[۵۴] و نسبت گردش حجم معاملات[۵۵] است. به دلیل این که این معیارها به سادگی با بهره گرفتن از داده های که به سهولت در درسترس هستند محاسبه میشوند در نتیجه این معیارها جذاب هستند و به طور خاص مقبولیت گسترده ای در میان متخصصان بازار دارند. به هر حال، معیارهای مبتنی بر معاملات به جای پیشرو بودن معطوف به گذشته هستند. در این مفهوم این معیارها به آنچه که افراد در گذشته معامله کردند اشاره دارد. این، لزوماً اشاره خوبی به آن چه که در آینده مورد معامله قرار می‌گیرد نیست. این معیارها، توانایی سرمایه گذاران برای معامله کردن با سرعت و هزینه های مرتبط با آن را نشان می دهند (آیتکن و کامرتن فورد، ۲۰۰۳، ص ۴۷).
۲-۷-۲ معیارهای مبتنی بر سفارش
اما ظهور سیستم‌های الکترونیکی معاملات، دستیابی به داده های جزیی‌تر و در نتیجه معیارهای جدید نقدشوندگی با توجه به سفارش‌های موجود در بازار را به همراه دارد. این معیارها با دقت بیشتری توانایی انجام سریع معاملات و هزینه های مرتبط با آن را مورد بررسی قرار می دهند. ازجمله مهمترین این معیارها تفاضل قیمت پیشنهادی خرید و فروش و عمق بازار هستند. تفاضل قیمت پیشنهادی خرید و فروش هزینه هایی را نشان میدهد که سرمایه گذار باید برای سفارش معامله با سرعت بالا، متحمل شود. برای سرمایهگذارن کوچک این مورد یک روش مؤثر و دقیق برای محاسبه نقدشوندگی است اما برای سرمایه گذارن بزرگتر، معیاری که از طریق تفاضل قیمتپ یشنهادی خرید و فروش به دست می آید هزینه های معامله را کمتر تخمین میزند. از این رو نقدشوندگی را بیشتر از آن چیزی که است برآورد می کند. معیارهای کامل‌تر نقدشوندگی باید اثر بازار و هزینه های فرصت معامله را نیز در نظر بگیرند. و این نیازمند تجزیه و تحلیل حجم سفارش در دسترس، برای هر سطح از قیمت است. برای مثال، اگر یک سرمایه گذار خواستار خرید ۱۰۰۰۰۰ واحد از سهام باشد و تنها تعداد ۱۰۰۰۰ واحد از این سهام عرضه شده باشد، باید قیمت پیشنهادی خود را افزایش دهد. از این رو سرمایه گذار باید متحمل هزینه های اثر بازار شود. بنابرین بازار نسبت به آن چه که معیار تفاضل قیمت پیشنهادی خرید و فروش نشان میدهد کمتر نقدشونده است (آیتکن و کامرتن فورد، ۲۰۰۳، ص ۴۷ و ۴۸).
۲-۷-۳ معیارهای نقدشوندگی
در تخمین اثر نقدشوندگی بر قیمت یا بازده دارایی ها، مشکل اصلی این است که چگونه نقدشوندگی اندازه گیری می شود. چون به سختی معیارهایی پیدا می شود که همه جنبه های نقدشوندگی را در بر داشته باشد (آمیهود و همکارانش، ۲۰۰۵، ص۳۶). بعلاوه، معیارهای امتحان شده در مطالعات تجربی به علت در دسترس نبودن داده ها با محدودیت روبهرو هستند. در نتیجه محققان به حجم زیادی داده (با سری زمانی طولانی مدت) برای افزایش توان آزمایشات خود نیاز دارند. با توجه به اینکه داده ها با سری زمانی بلند مدت در بسیاری از کشورها وجود ندارد محققان نیاز به پیدا کردن معیارهایی جایگزین برای نقدشوندگی، با بهره گرفتن از داده های کوتاه مدت، همچون داده های مربوط به بازده روزانه و حجم معامله دارند. در بازار خارج از آمریکا دادههایی با فراوانی بالا به سختی در دسترس هستند، در نتیجه محققان نقدشوندگی را به وسیله داده های بازده روزانه و داده های حجم معاملات روزانه برآورد می‌کنند (آمیهود و همکارانش، ۲۰۰۵، ص۳۷).
مشکل اندازه گیری نقدشوندگی، قدرت آزمایش اثر نقدشوندگی بر روی قیمت گذاری اوراق بهادار را کاهش میدهد. هر معیار نقدشوندگی که استفاده می شود دارای یک خطای اندازه گیری است، به همین دلیل (۱) یک معیار نمیتواند همه جنبه های متفاوت نقدشوندگی را در بر گیرد، (۲) معیاری که به صورت تجربی اشتقاق شده است برآورد به هم ریختهای[۵۶] از پارامتر واقعی(حقیقی) دارد. و (۳) استفاده از داده ها با فراوانی پایین برای برآورد، اختلال اندازه گیری را افزایش میدهد (آمیهود و همکارانش، ۲۰۰۵، ص۳۷).
در مطالعات گذشته، محققان اهمیت نقدشوندگی را در توضیح بازدههای مقطعی دارایی مورد بررسی قرار داده اند، و مطالعات تجربی چندین معیار نقدشوندگی را به کار برده اند. معیارهایی وجود دارد که بر روی یک بعد از نقدشوندگی تمرکز کرده اند. معیار تفاضل بین قیمت پیشنهادی و قیمت درخواستی در مطالعه آمیهود و مندلسون (۱۹۸۶) مورد استفاده قرار گرفت که در ارتباط با بعد هزینه معامله است. معیار گردش معاملات داتار و همکارانش[۵۷] (۱۹۹۸) بعد تعداد معامله را در نظر می‌گیرد و معیار مورد استفاده در مطالعات آمیهود (۲۰۰۲) و پاستور و استمبیو (۲۰۰۳) مفهوم اثر قیمتی را برای عکس العمل قیمت نسبت به حجم معامله نشان میهد (لیو، ۲۰۰۶،ص۶۳۲).
در این قسمت چهار معیار مهم نقدشوندگی را معرفی میکنیم:
۲-۷-۳-۱ تفاضل قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام
در این میان یکی از معیار های مهم مورد استفاده در تحقیقات معیار تفاضل قیمت پیشنهادی خرید و فروش است. این معیار تفاضل بین قیمت پیشنهادی و قیمت درخواستی را اندازه گیری می کند و هر چه فاصله بین این دو قیمت بیشتر باشد بازار از نقدشوندگی کمتری برخوردار است.
تحقیقات مختلف، اجزای تفاضل قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام را بدین صورت تشریح می‌کنند: تفاضل قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام از سه جزء هزینه شامل هزینه های سفارش، هزینه های نگهداری موجودی و هزینه های انتخاب نادرست تشکیل می‌گردد. سطح رقابت نیز از دیگر عوامل اثرگذار بر تفاضل قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام بازارگردانها، خصوصاًً در بازارهایی که موانع ورود به بازار به تدریج برطرف گردیده، می‌باشد (صلواتیورسائیان، ۱۳۸۶).
۲-۷-۳-۲ هزینه های فرایند سفارش
